جمیله علم‌الهدی: در جامعه تعارض زیاد است اما به اغتشاش نرسیدیم | مهمترین چالش دانشگاه‌های ایران آزادی است
تاریخ انتشار: ۱۷ تیر ۱۴۰۱ | کد خبر: ۳۵۴۳۷۱۹۸
به گزارش همشهری آنلاین، جمیله علم‌الهدی در پنجاه و هشتمین نشست معاونان آموزشی و تحصیلات تکمیلی دانشگاه‌ها و موسسات آموزش عالی سراسر کشور که امروز در دانشگاه فردوسی مشهد برگزار شد، اظهار کرد: شناسایی چالش‌های دانشگاه در جهت تحول از مسائل مهم امروز دانشگاه‌هاست. دانشگاه ایرانی با چالش‌های جدی در مسیر تحول روبه‌رو است که مهمترین آن چالش آزادی است.
بیشتر بخوانید:
اخباری که در وبسایت منتشر نمی‌شوند!
وی افزود: در بدن هر انسان با تغییر هورمون‌ها یا هر یک از سیستم‌های بدن مانند گوارش و اعصاب تغییری ایجاد شود میل انسان تغییر می‌کند. بنابراین هم‌گرایی بین میل طبیعی و نظم طبیعی وجود دارد.
علم‌الهدی بیان کرد: ولی در حوزه زیست اجتماعی، بین نظم اجتماعی و آزادی اجتماعی واگرایی وجود دارد. این واگرایی مبنای اصلی چالش آزادی در دانشگاه‌هاست.
رئیس پژوهشکده مطالعات بنیادین علم و فناوری گفت: مبنای دوم این چالش هستی اجتماعی به نام دانشگاه است. دانشگاه فقط یک بنا نیست بلکه یک حقیقت و هستی اجتماعی است. می‌شود دانشگاه را نهاد تصور کرد یا ساختاری دانست که نهاد علم را در خود جا داده است.
وی تصریح کرد: در هر صورت دانشگاه هستی اجتماعی است و چون هستی اجتماعی است مقتضی زیست اجتماعی است. یعنی افراد در دانشگاه زیست فردی ندارند و زیست اجتماعی دارند. از جایی که زیست اجتماعی دارند و می‌خواهند به آزادی‌های فردی‌شان بپردازند با نظم اجتماعی در تعارض قرار می‌گیرند.
علم‌الهدی عنوان کرد: در واقع تعارض در نتیجه تقابل دو اراده است؛ اراده انباشته اجتماعی و اراده فردی. یک اراده فردی است که کارهایی را می‌خواهد انجام دهد و یک اراده انباشته اجتماعی که در جهت خیر عمومی عمل می‌کند.
وی بیان کرد: بهترین واژه برای این چالش، چالش آزادی بیان است که در دانشگاه وجود دارد. میان آزادی بیان در دو نوع گفتاری و رفتاری با نظم دانشگاه تعارض و واگرایی پیش می‌آید.
این استاد دانشگاه اظهار کرد: مشکل اینجاست که این آزادی که به صورت اراده انباشته جمع شده است به شدت ایدئولوژیک است و در ایدئولوژیک لیبرالیسم در دانشگاه اتفاقی که می‌افتد این است که آزادی بیان ممکن نیست.
وی افزود: ایدئولوژی لیبرالیسم است که خود را معادل علم می‌داند. در واقع آکادمی معادل لیبرالیسم قرار گرفته و ایدئولوژی هر رفتار و نگرش اسلامی را می‌توان مقابل آن دانست.
علم‌الهدی گفت: در کشور ما در مقابل این سلطه ایدئولوژیک یک رفتار مدیریتی است. بر اساس سلطه ایدئولوژیک بر علم، فناوری و دانشگاه‌ها رفتارهایی رخ می‌دهد که برای اینکه با نظم اجتماعی جامعه ایرانی سازگار شود نوعی مدیریت اعمال می‌شود و این نوع مدیریت فقط در حیطه رفتار تغییراتی ایجاد می‌کند به طوری که نمی‌تواند سلطه ایدئولوژیک یا حداقل رقابت ایدئولوژیک ایجاد کند و تحولی در علم ایجاد کند.
وی بیان کرد: اگر این را بپذیریم دو راه بیشتر نداریم یا دانشگاه دچار تعارض و اغتشاش باشد. البته در حال حاضر در جامعه تعارض زیاد است اما به اغتشاش نرسیدیم زیرا سیستم مدیریت سعی می‌کند کنترل کند.
علم‌الهدی بیان کرد: اما در این بین یک هم‌گرایی هم اتفاق می‌افتد. این را در یک چرخه مشاهده می‌کنیم که می‌توانیم به آن چرخه بروکراسی و دموکراسی بگوییم. این دو به صورت چرخه‌ای یکدیگر را حمایت می‌کنند و هر کدام بدون دیگری معنایی ندارد.
رئیس پژوهشکده مطالعات بنیادین علم و فناوری عنوان کرد: صورت‌های نامناسب بروکراسی و دموکراسی دیده می‌شود. بروکراسی تا حد تحمیل‌های بسیار کم در محیط دانشگاه نمایان می‌شود، مانند انضباط دانشجویی یا وقت تدریس. در حالی که می‌دانیم معلمی و شاگردی وابسته به زمان و مکان نیست ولی به کمک بروکراسی حاکم توانستیم معلمی را در چارت‌های زمان‌بندی شده و ساختارهای مکان‌مند محدود کنیم.
علم‌الهدی تصریح کرد: از طرفی دموکراسی نیز در ساختارهای زیبایی مانند مشارکت دانشجویی و گروه‌های دانشجویی در زمینه علمی، سیاسی و.. نمایان می‌شود. از آن سو در صورت‌های نازیبا مانند تقلب، چانه‌زنی، رانت‌خواری و دیگر موارد خود را نشان می‌دهد.
وی گفت: در واقع این دو مفهوم دارای دو صورت مقبول و نامقبول هستند. چالش وقتی پیش می‌آید که کم‌کم صورت‌های نامقبول در محیط‌های دانشگاهی نمایان شود و رو به افزایش باشد.
این استاد دانشگاه ادامه داد: چالش آزادی در دانشگاه ایرانی به معنای اراده آزاد و مستقل است که از اراده جمعی و انباشته می‌خواهد رها شود. بنابراین از ساختارها و اراده‌های اقتصادی، فرهنگی و اجتماعی دوری می‌کند.
وی گفت: اما در هر صورت نظام بروکراتیک حاکم به وسیله فناوری‌های نرم مانند آیین‌نامه‌ها و قواعد و فناوری‌های سخت مانند اینترنت، کامپیوتر و هر صورت نوین شکل‌های نظم بخشی او را به دام می‌اندازد.
علم‌الهدی بیان کرد: چیزی که رخ می‌دهد چالشی بین اراده فردی و اراده انباشته است. چیزی که بیشتر اتفاق می‌افتد این است که برای تبیین خیر عمومی همانی که اراده انباشته اجتماعی قصد تفهیم آن را دارد گروه‌های اجتماعی رقابت می‌کنند. در واقع اراده فرد در مقابل اراده جامعه نیست بلکه این است که گروه‌های اجتماعی به شکل عجیب و غریبی با هم رقابت می‌کنند.
وی افزود: این امری طبیعی است اما مشکل وقتی پیش می‌آید که رقابت نامتوازن است. هر کسی از این گروه‌ها خیر عمومی را به نحوی تفسیر کند و دانشگاه را به همان سمت بکشد.
علم‌الهدی عنوان کرد: برای مثال اشتغال و منافع اقتصادی به عنوان خیر عمومی تلقی می‌شود و همه دانشگاه‌ها باید در همین راستا حرکت کنند. برخی از رشته‌ها برای همین هستند که در این حوزه‌ها کار کنند اما تمامی رشته‌ها چنین ظرفیتی ندارند و این باعث ایجاد رقابتی نامتوازن می‌شود.
وی ادامه داد: برای سامان‌دهی به این کار سیستم مدیرتی دنبال وضع قواعد است. در صورتی که این مشکلی را رفع نمی‌کند زیرا در ابتدا که خیر عمومی تعریف شده است رقابت نامتوازن در گروه‌های اجتماعی بوده است.
این استاد دانشگاه تصریح کرد: اتفاقی که پس این مسائل رخ می‌دهد افزایش مدیریت‌گرایی است. مدیریت گرایی در ضمن خود نوعی قیم مآبی دارد. یعنی مدیریت سعی می‌کند برای دانشجو و استاد اهدافی تعیین کند و به همان سمت برود. این باعث می‌شود که آزادی بیان به این معنا که در گفتار و رفتار اراده آزاد تعیین‌کننده باشد که چه بگوید ناممکن‌تر شود.
رئیس پژوهشکده مطالعات بنیادین علم و فناوری بیان کرد: در اینجا باید روایت دوم که روایت معلمی است رخ دهد. یعنی معلم به مثابه پیشوا و راهنما نه فناور تعریف شود. معلم فناور نیست و شاگرد یا دانشجو ماده خام نیست.
علم‌الهدی گفت: چالش جدی دانشگاه چالش پیشوایی است. در حال حاضر معلم نقش یک بروکرات را اجرا می‌کند نه پیشوا. این یعنی فقط قواعد را بر خود و دانشجو تفهیم و تحمیل می‌کند و این یعنی کسی دیگر معلمی نمی‌کند.
وی افزود: بنابراین به نظر می‌رسد آزادی بیان در شکل‌های رهایی از هر گونه نظم و رهایی‌های افراطی پسامدرن و پساساختار از یک طرف نمایان می‌شود و از طرف دیگر احساس دلتنگی برای کسانی که به ایدئوژی اسلامی اعتقاد دارند و برای تحول علوم، دانشگاه و ساختارهای وابسته به علم به سوی اعتلای اخلاقی و عقلانیت استعلایی حرکت می‌کنند.
این استاد دانشگاه عنوان کرد: به نظر می‌رسد که چالش آزادی در دانشگاه عقلانیت استعلایی در مقابل عقلانیت تصرفی است که در فناوری، مهندسی و مدیریت‌گرایی بروز پیدا کرده است. از طرفی عقلانیت استعلایی در والاترین حد خود در پیامبری نمود پیدا کرده است و پس از آن در پدری، مادری و معلمی متجلی شده است.
وی بیان کرد: در نهایت با اشاره به جمله امام خمینی (ره) که فرمودند: «معلمی شغل انبیا است.» انبیا پیشوایان جامعه‌اند نه مدیران جامعه و معلمی هم جایگاه خود را باید بر این اساس تعریف کند.
کد خبر 689079 منبع: ایسنا برچسب‌ها دانشگاه‌های ایران دموکراسی - دمکراسیمنبع: همشهری آنلاین
کلیدواژه: دانشگاه های ایران دموکراسی دمکراسی استاد دانشگاه هستی اجتماعی زیست اجتماعی دانشگاه ها چالش آزادی علم الهدی خیر عمومی گروه ها
درخواست حذف خبر:
«خبربان» یک خبرخوان هوشمند و خودکار است و این خبر را به‌طور اتوماتیک از وبسایت www.hamshahrionline.ir دریافت کرده‌است، لذا منبع این خبر، وبسایت «همشهری آنلاین» بوده و سایت «خبربان» مسئولیتی در قبال محتوای آن ندارد. چنانچه درخواست حذف این خبر را دارید، کد ۳۵۴۳۷۱۹۸ را به همراه موضوع به شماره ۱۰۰۰۱۵۷۰ پیامک فرمایید. لطفاً در صورتی‌که در مورد این خبر، نظر یا سئوالی دارید، با منبع خبر (اینجا) ارتباط برقرار نمایید.
با استناد به ماده ۷۴ قانون تجارت الکترونیک مصوب ۱۳۸۲/۱۰/۱۷ مجلس شورای اسلامی و با عنایت به اینکه سایت «خبربان» مصداق بستر مبادلات الکترونیکی متنی، صوتی و تصویر است، مسئولیت نقض حقوق تصریح شده مولفان در قانون فوق از قبیل تکثیر، اجرا و توزیع و یا هر گونه محتوی خلاف قوانین کشور ایران بر عهده منبع خبر و کاربران است.
خبر بعدی:
نهاد‌های غیر تخصصی برای جامعه پزشکی تصمیم گیری نکنند
به گزارش خبرگزاری صدا و سیما؛ رئیس زاده در کنگره انجمن رادیولوژی ایران افزود: متاسفانه حکمرانی مشخص و شفافی در نظام سلامت نداریم. تکلیف مان با بیمارستان‌های دولتی، بخش خصوصی، هیات علمی، پزشکان عمومی، رزیدنت‌ها و... شفاف نیست. اگر هم قوانینی هست، مربوط به سه چهار دهه قبل است که با هدف حکمرانی حوزه سلامت نیازمند بازنگری و شفاف سازی است. وی تصریح کرد: سهم سلامت در تولید ناخالص ملی به دلیل در اولویت نبودن بخش سلامت از یک سو و از سوی دیگر شرایط اقتصادی کشور به شدت افت کرده است. همچنین تعرفه‌های دستوری و سیاست گذاری‌های نادرست در حوزه مالی سلامت از چالش‌های جدی در حوزه پزشکی کشور است. رئیس زاده ادامه داد: اسناد بالا دستی به خصوص سیاست‌های کلی سلامت ابلاغیه مقام رهبری در سال ۱۳۹۳ تاکنون اجرایی نشده است که این امر یکی از چالش‌های پیش روی ماست. وی از دیگر چالش‌های عرصه پزشکی کشور را نبود قانون در برخورد با مداخلات غیر مجاز در حوزه سلامت برشمرد که این مساله نه تنها سلام ت افراد را به خطر انداخته که امنیت شغلی پزشکان را نیز به طور جدی در معرض تهدید قرار داده است. رئیس سازمان نظام پزشکی کشورگفت: چالش دیگر در حوزه پزشکی تکثر مراجعی است که افراد می‌توانند از پزشک شکایت کنند. مراجعی مثل پزشکی قانونی، نظام پزشکی و دادسرای جامعه پزشکی. همچنین صدور احکام حبس برای پزشکان که این امر برخلاف رویه معمولی است که روسای قوه قضاییه برای جایگزین حبس درخواست کرده اند. وی از شفاف نبودن سیستم دریافت مالیات از جامعه پزشکی، مهاجرت‌های شغلی و جغرافیایی و خالی ماندن برخی از رشته‌های تخصصی و فوق تخصصی به عنوان دیگر چالش‌های جامعه پزشکی نام برد و ادامه داد: اولویت ما در درجه نخست ممانعت از هجمه‌ها به جامعه پزشکی و در درجه بعدی اقتصاد سلامت است که در حال پی گیری این موارد هستیم. رئیس زاده افزود: انجمن رادیولوژی ایران یکی از انجمن‌هایی است که کمترین چالش را با آن داریم و در واقع شکایتی از این انجمن در سازمان نظام پزشکی کشور نداریم. این انجمن همچنین از روابط درون رشته‌ای بسیار خوبی برخوردار است. از سوی دیگر به لحاظ پیشرفت‌های تکنولوژیک و تکنیکال جزو انجمن‌های پزشکی موفق به شمار می‌رود که رادیولوژیست‌ها در آن با آخرین روش‌های جدید تشخیصی و مداخله‌ای در کشور به مردم خدمت می‌کنند. وی ادامه داد: به لحاظ تکنیکی با علم روز دنیا برابر هستیم و به لحاظ تجهیزات هم کمبود عمده‌ای نداریم. جامعه رادیولوژی ما پیشرفت‌های خوبی همپای پیشرفت‌های رادیولوژی در دنیا داشته است. در این مراسم دکتر محمد علی کریمی به نمایندگی از طرف انجمن رادیولوژی ایران خواستار حذف هشتک و یکسان سازی تعرفه‌های رادیولوژی با سایر رشته‌ها تا زمان عملیاتی شدن آن شد. سی و نهمین کنگره ساالنه انجمن رادیولوژی ایران که با هدف ارایه جدیدترین دستاورد‌های در زمینه رادیولوژی نوین و هوش مصنوعی روز سه شنبه ۱۸ اردیبهشت ماه در محل هتل المپیک تهران آغاز به کار کرد تا روز ۲۱ اردیبهشت ماه ادامه دارد.
رضا زرندی رییس کل دادگستری استان خراسان رضوی شد